Konflikt Panewkowo-udowy
Ból w biodrze, pachwinie, odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Jego pochodzenie najczęściej przypisywane jest kręgosłupowi. Przyjrzyjmy się dziś konfliktowi panewkowo-udowemu, który daje mylne objawy i powoduje ból.
Czym jest konflikt panewkowo-udowy (ang. femoroacetabular impingement – FAI)
Dotyczy głowy kości udowej i panewki stawu biodrowego (struktura zbudowana z tkanki tłuszczowej i kosmków maziowych na kości miednicznej, tworząca powierzchnię stawową dla stawu biodrowego). Jest to proces patomechaniczny, w którym nieprawidłowe ustawienie głowy kości udowej w stosunku do panewki stawu biodrowego powoduje jej degenerację. Kolejnym z mechanizmów jest uszkodzenie obrąbka (struktury będącej przedłużeniem stawu biodrowego, zwiększającej przestrzeń stawu ale także pełniącej funkcję stabilizacyjną).
Po za bólem w stawie biodrowym, FAI może wywoływać ból promieniujący do kolana, strzelanie w stawie biodrowym podczas ruchu prostowania, ograniczenie ruchomości w stawie biodrowym oraz ból promieniujący do kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego.
Wyróżnia się dwa typy konfliktu panewkowo-udowego
Typ pierwszy cam (krzywkowy) polega na tym, że głowa kości udowej jest zmieniona anatomicznie przez co traci możliwość swobodnego ruchu w panewce stawowej. Przyczyny, które mogą powodować FAI cam : choroba Perthesa, zmiany patologiczne w obrębie chrząstki, urazy stawu biodrowego i miednicy, nieprawidłowa budowa głowy kości udowej.
Konflikt panewkowo-udowy typu pincer polega na zmienionej budowie panewki stawowej (nadbudowie) w wyniku której niszczony jest obrąbek stawowy. Do tego rodzaju uszkodzenia mogą przyczynić się urazy w stawie biodrowym i miednicy, zmiany rozwojowe, zmiany strukturalne panweki.
Mimo, że wyróżnia się dwa rodzaje FAI to często występują one razem w postaci mieszanej.
Na rozwój konfliktu panewkowo-udowego ma także wpływ nierównowaga w napięciu mięśniowym poszczególnych grup mięśniowych. Staw biodrowy stabilizowany jest przez mięsień biodrowo-lędźwiowy oraz mięśnie pośladkowe wielki, mały i średni. U pacjentów z FAI często można dostrzec przykurcz zgięciowy w stawie biodrowym co powiązane jest z osłabieniem mięśni grupy tylnej uda i zmianą w rozkładzie sił oddziałujących na staw.
Leczenie
Zawsze warto zacząć od leczenia zachowawczego zanim wykona się zabieg chirurgiczny. Po dokładnej diagnostyce stawu i mięśni otaczających staw, terapeuta powinien dobrać odpowiednie ćwiczenia. W zależności od wyniku badaia powinno się skupić na wyrównaniu dysbalansu w poszczególnych grupach mięśniowych, wzmocnienie mięśni odpowiadających za stabilizację centralną oraz ćwiczenia prioprocepcji, które pomogą kontrolować kończynę dolną i w konsekwencji sam staw. Jeśli jest taka potrzeba, można zastosować techniki terapii manualnej, które również w dużej mierze mogą przynieść ulgę w bólu.
Leczenie chirurgiczne najczęściej ma na celu bezsprzecznie przywrócenie równowagi w stawie. Usuwany jest fragment tkanki (albo z głowy kości udowej albo z panewki stawowej) i przywraca się prawidłowy kształt panewce. Usunięcie uszkodzonej, zdeformowanej tkanki i odtworzenie powierzchni stawowych eliminuje przyczynę powstawania dolegliwości bólowych i ograniczonego zakresu ruchu. Najczęściej stosuje się techniki artroskopowe. Zdarzają się czasami zabiegi z otwarciem stawu. Po leczeniu operacyjnym konieczna jest rehabilitacja, żeby odzyskać pełną sprawność.
Istnieje pewna trudność powiązana z zaleceniem ćwiczeń do wykonywania samemu w domu w ciemno. Polega ona na tym, że takie ćwiczenia mogą pogorszyć stan pacjenta. Najlepiej w sytuacji, kiedy cierpi się na ból wymieniony w artykule skonsultować się z terapeutą. Wykona on szczegółowe badanie i dobierze ćwiczenia i techniki lecznicze.
Inspiracje:
- https://www.praktycznafizjoterapia.pl/artykul/konflikt-panewkowo-udowy-postepowanie-fizjoterapeutyczne-po-leczeniu-operacyjnym?smclient=458f2b39-fa4a-4419-a9b9-5918f8a60d0c
- Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka. T. I: Anatomia ogólna, kości, stawi i więzadła, mięśnie. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1998, s. 580. ISBN 83-200-1230-9.
- https://www.acusmed.pl/blog/fai-konflikt-panewkowo-udowy-objawy-leczenie/
